Canlıların temel bileşeni iki başlık adı altınca incelenmektedir.
| Organik Bileşikler | İnorganik Bileşikler |
| Karbonhidratlar
Proteinler Vitaminler Yağlar Nükleik Asitler ATP Enzimler
|
Su Tuzlar Asitler Mineraller Bazlar |
A) İnorganik Bileşikler
İnorganik bileşikler sindirilmeden direk kana geçerler.
| 1)Asitler | 2)Bazlar |
| Ortama İyonu veren bileşiklerdir.
Turnusal kağıdını Kırmızı renge boyarlar Tatları ekşidir. Organik ve inorganik bileşiklerde bulunur. C(karbon) içerenlerin çoğu organiktir. PH<7 |
Ortama iyonu veren bileşiklerdir.
Turnusal kağıdını maviye boyarlar. Organik ve inorganik bileşiklerde bulunurlar. Yapılarında C ve N bulunur. PH>7 |
pH değişimi enzimleri etkiler.
3)Tuzlar
Asit ve Bazlar bir araya gelerek su ve tuz açığa çıkar. En önemli tuzlar, Sodyum, Potasyum,Magnezyum ve kalsiyum dur.
Tuzlar vücudun osmotik basıncını dengelerler.
4)Mineraller
- İnorganiktirler
- Tuz halinde debulunurlar
- Enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılırlar.
- Yapıcı, onarıcı ve düzenleyicilerdir.
- Suyu hücre içinde tutarak hücre içi osmotik basıncı sağlarlar.
- Kemiğin, ATP ve Hemoglobinin yapısına katılırlar.
- Sinir iletiminde görev alırlar.
- Dışarıdan hazır olarak alınırlar.
6) Su
İnsan vücudunun büyük bir çoğunu kaplar, diğer canlılarda da su oranı oldukça yüksektir. Yaşamın devamı için en gerekli temel maddedir.
B)Organik Bileşikler
- Canlılar tarafından üretilen bileşiklerdir.
- Yapılarında C,H,O atomları bulunur
- Büyük yapıda olanlara Polimer adı verilir.
- Yapı taşlarına yani küçük yapılı olanlara da Monomer adı verilir.
1)Karbonhidratlar
- Tüm canlı hücrelerinde bulunur
- Yeşil bitkilerde fotosentez sonucu oluşur
- Yapıcı,onarıcı ve enerji vericidirler.
- Günlük enerji ihtiyacının %65’ini karşılar
- Fazlası yağa dönüştürülerek depo edilir.
- Düzenleyici değildirler.
- Monosakkarit, Disakkarit ve Polisakkarit olmak üzer 3 ayrılır.
1.1 Monosakkarit: Tek şekerli yapıdadırlar. 5 ve 6 karbonlu olarak bulunurlar. Sindirim yoluyla parçalanırlar. Direk kana geçerler.
1.2 Disakkaritler: İki şekerli yapıya sahiptirler.
1.2 Polisakkartiler: Çok sayıda şekerli yapıya sahiptirler. Çok sayıda glikozun birleşmesi sonucu oluşurlar.
2) Yağlar
- Bitkisel ve Hayvansal yağ olarak bulunurlar.
- C,H,O içerirler. Ayrıca P ve N de yapılarında bulunur.
- Su çok az çözünürler.
- Yapıcı ve enerji vericidirler.
- Yağ içinde eriyen vitaminler A,D,E,K.
- Karbonhidratlardan sonra en çok enerji vericidirler.
- Yıkılma sırasında bol miktarda su ve enerji açığa çıkar.
- Daha az yer kaplarlar.
3)Proteinler
- Ribozom da üretilirler.
- Her canlının protein yapısı kendine özgüdür.
- Vücutta bulunan en fazla organik bileşiklerdir.
- Hücrenin temel yapısını oluştururlar.
- Karbonhidrat ve yağa dönüşerek depo edilirler.
- Yapıcı, onarıcı, düzenleyici ve enerji verici olarak kullanılırlar.
protein eksikliği canlılarda:
• Yaralanan kısımların onarılamaması
• Büyümede yavaşlama
• Savunma sisteminin zayıflaması
• Zihinsel gelişmenin yavaşlaması
• Vücutta ödem oluşumu
• Vücut metabolizmasının yavaşlaması
• Kansızlık gibi sorunlara neden olur.
